| Skład zespołu Ewelina Firlej Jakub Frankowski Amelia Janiszewska Daniel Kasprzycki Maja Korzeń Kaja Pasch Blanka Sworowska Gabriela Szrama Jakub Wawrzyniak Zwierzykowski Wiktor Zygmunt Oliwier Kinga Wyrwa Opiekun zespołu Anna Smocikowska Nazwa szkoły I Liceum Ogólnokształcące im. św. Barbary w Chodzieży Rodzaj zajęć pozalekcyjnych Wielkopolskie Laboratoria Badawcze |
Problem badawczy
Czy urbanizacja wpływa negatywnie na czystość wódy w zbiornikach wodnych? (wybrane wody powierzchniowe Szwajcarii Chodzieskiej)
Hipoteza
Wody powierzchniowe zlokalizowane w mieście mają gorszą jakość (są bardziej zanieczyszczone) niż na jego obrzeżach.
Harmonogram pracy, którą wykonał zespół
W listopadzie – spotkania organizacyjne , zapoznawanie się z dostarczonym sprzętem informatycznym i do badań (stwierdzenie niekompletności sense discu), nauka obsługi.
Grudzień – marzec – badanie próbek wód wybranych zbiorników (jeziora: Karczewnik, Strzeleckie, Chodzieskie, ciek wodny Bolemka, staw Glinianka – teren Chodzieży; wstępnie uwzględniliśmy również jezioro Margonińskie w Margoninie, ale ze względu na problemy z dojazdem, zrezygnowaliśmy z niego).
Uczniowie w grupach dwa razy w każdym miesiącu pobierają próbki wody z brzegów zbiorników (zawsze w tym samym miejscu, które jest bezpieczne) i analizują pod kątem zawartości azotanów, fosforanów, twardości, tlenu, pH. Wyniki zapisują w terenie na przygotowanych kartach pracy, omawiają je w szkole, na spotkaniach. W szkole , dla porównania, badają też parametry wody kranowej, kranowej chlorowanej i pitnej butelkowanej.
W kwietniu – opracowanie wyników w formie filmu.
Uczniowie w grupach dwa razy w miesiącu (od listopada 2024 roku, do marca 2025 roku włącznie) pobierali w terenie próbki wody z brzegów zbiorników i badali je przy wykorzystaniu projektowego sense discu (natlenowanie, temperatura wody) oraz prostych testów chemicznych ( paskowych oraz aqua testu – zakupionych przez szkołę) pod kątem zawartości azotanów, fosforanów, twardości, natlenowania i pH wody. Wyniki zapisywali w terenie „ na brudno”, w szkole , podczas spotkań te wyniki były przepisywane na karty pracy ( tabele) i analizowane.
Po wykonaniu wszystkich 8 pomiarów na każdy zbiornik , wyniki zostały przeniesione do tabeli w Excelu, na podstawie której uczniowie wykonali wykresy do poszczególnych, badanych parametrów – wykres zawartości azotanów V oraz azotanów III, fosforanów, natlenowania (w procentach i miligramach / litr), pH wody oraz zawartości chloru.
Na podstawie literatury dowiedzieli się o znaczeniu fosforanów i azotanów pochodzących z otoczenia zbiorników wodnych (które do nich trafiają najczęściej przez działalność rolniczą – nawozy sztuczne lub nielegalne spuszczanie odpadów poprodukcyjnych do wody) i prowadzą do przyspieszonej eutrofizacji wód ( głównie jezior) oraz o skutkach tego procesu dla organizmów wodnych. Dlatego w szczególności zwrócili uwagę na znajdujące się w centrum miasta Jezioro Chodzieskie oraz ciek wodny Bolemka, które potencjalnie są najbardziej zagrożone zanieczyszczeniami, wynikającymi z postępującej urbanizacji.
Charakterystykę geograficzno – hydrologiczą rejonu Chodzieży oraz historię nazwy Szwajcaria Chodzieska przedstawił grupie zaproszony na spotkanie projektowe geograf, nauczyciel, wicestarosta Powiatu Chodzieskiego, pan Mariusz Witczuk. On również zorganizował zajęcia terenowe dookoła Jeziora Chodzieskiego, wskazując na zlewnię tego zbiornika i możliwe źródła zanieczyszczeń. Dzięki pomocy Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w Chodzieży, młodzież mogła wypłynąć na środek wód Jeziora Chodzieskiego i zbadać jego przejrzystość. Dane pomiarów czystości wód jezior : Chodzieskiego i Strzeleckiego oraz Bolemki udostępniły Miejskie Wodociągi w Chodzieży – oczyszczalnia ścieków. Posłużyły one do porównania z uzyskanymi przez grupę wynikami.
Po przeanalizowaniu zebranych i opracowanych graficznie wyników zespół wyciągnął wnioski do poszczególnych badanych parametrów oraz wniosek ogólny, nawiązujący do postawionej hipotezy. Uczniowie dokonali również podsumowania, odnoszącego się do Jeziora Chodzieskiego. Warto zauważyć, że projekt był prowadzony w miesiącach zimowych, zatem niedotlenienia badanych wód i ewentualnej silnej eutrofizacji , które przypadają na miesiące letnie sprawdzić nie mogliśmy.
W trakcie trwania projektu uczniowie korzystali z dostarczonego drona i aparatu fotograficznego, wykonując wiele ujęć terenu, które zostały wykorzystane w materiale filmowym. Film bowiem przedstawia działania projektowe i jest efektem końcowym projektu.
Wniosek i podsumowanie.
Urbanizacja ma negatywny wpływ na stopień zanieczyszczenia wód powierzchniowych. Wody w granicach miasta – Jezioro Chodzieskie i Bolemka – zawierają azotany i fosforany, które nie występują w pozostałych zbiornikach – w jeziorze Strzeleckim – zlokalizowanym poza miastem oraz w Karczewniku i Gliniance – zlokalizowanych na obrzeżach miasta.
Uważamy, że problem Jeziora Chodzieskiego wynika m.in. z faktów historycznych, związanych z produkcją w mieście porcelany od połowy XIX wieku (osady denne), niewielką głębokością zbiornika, co w sezonie letnim owocuje intensywnym mieszaniem wspomnianych osadów przez jednostki motorowe, zasilaniem jeziora przez ciek dopływający od strony wsi Rataje, który potencjalnie może dostarczać do zbiornika związków chemicznych związanych z nawożeniem, czy hodowlą trzody chlewnej.
