| Skład zespołu: Natalia Maćkowiak Karolina Muszyńska Michał Makałowski Adam Baran Adrian Stach Wojciech Niewiarowski-Błochowiak Piotr Nowakowski Bartłomiej Jokś Maciej Smektała Opiekunka zespołu: Aniela Serwicka |
Wprowadzenie do projektu badawczego
W listopadzie uczniowie Szkoły Branżowej przystąpili do realizacji podprojektu Wielkopolskie Laboratoria Badawcze w ramach programu Cyfrowa Szkoła Wielkopolska 2030. Pierwszym krokiem było zapoznanie się z celami projektu oraz wybór tematu – „Znaczenie Zalewu Rydzyńskiego dla społeczności lokalnej”. Już na etapie wstępnym młodzież zidentyfikowała trzy główne obszary wartości zbiornika: rekreacyjny, przyrodniczy oraz społeczny. To pozwoliło ukierunkować dalsze działania badawcze oraz sformułować kluczowe problemy i hipotezy.
Planowanie i przygotowanie narzędzi badawczych
Kolejne spotkania poświęcone były opracowaniu narzędzi badawczych. Podczas zajęć „Tworzenie narzędzi badawczych – ankiet” uczniowie nauczyli się formułować precyzyjne pytania oraz konfigurować odpowiedzi w Formularzu Google. Ankiety skierowane do mieszkańców Rydzyny i okolic zostały następnie opublikowane na szkolnej stronie internetowej i portalu Rydzyna24, co umożliwiło zebranie danych o postrzeganiu zalewu. Równolegle podopieczni poznali zasady tworzenia kwestionariusza wywiadu, który później wykorzystali w rozmowach z władzami lokalnymi i przedstawicielami służb zarządzających zbiornikiem.
Zawody wędkarskie – poznanie środowiska i integracja społeczna
Jednym z kluczowych etapów projektu były zawody kończące sezon wędkarski 2024, zorganizowane przez Koło PZW nr 192 „Ciernik Leszno”. Dzięki uczestnictwu Michała – ucznia i członka Koła – grupa miała możliwość bezpośredniego poznania środowiska wędkarzy oraz obserwacji przebiegu wydarzenia nad Zalewem Rydzyńskim. Uczniowie dokumentowali aktywność zawodników oraz zachowania swojego rówieśnika w roli uczestnika. W trakcie zawodów przeprowadzili wywiad z prezesem Koła, panem Jackiem Ciernikiem, pytając m.in. o znaczenie zbiornika dla lokalnej społeczności wędkarskiej. Rozmowy z uczestnikami pozwoliły zgromadzić informacje na temat najczęściej występujących gatunków ryb, warunków siedliskowych oraz sezonowych wyzwań związanych z wędkarstwem. Cenne okazały się również relacje samych zawodników, którzy chętnie dzielili się swoimi doświadczeniami i opiniami. Udział w ceremonii zakończenia sezonu uświadomił uczniom społeczną rolę wędkarstwa rekreacyjnego jako formy integracji lokalnej społeczności oraz sposobu budowania więzi międzypokoleniowych.
Wykorzystanie nowoczesnych technologii
W ramach projektu uczniowie mieli dostęp do nowoczesnych narzędzi cyfrowych. Na zajęciach „ChatGPT – w czym może nam pomóc” młodzież odkryła możliwości zastosowania sztucznej inteligencji w gromadzeniu informacji i formułowaniu pytań badawczych. Podczas zajęć GIS – System Informacji Geograficznej uczniowie zainstalowali QGIS na tabletach i rozpoczęli naukę tworzenia map tematycznych pokazujących strefy rekreacyjne, biologiczne i infrastrukturalne Zalewu Rydzyńskiego.
Warsztaty przyrodnicze i warsztaty z wodą
Zajęcia „Woda i jej znaczenie w życiu człowieka” zorganizowane przez Wodociągi Leszczyńskie pogłębiły wiedzę o retencji i znaczeniu bioindykacji. Uczniowie obserwowali mikroorganizmy pod mikroskopem, uczyli się rozpoznawać rozwielitki jako wskaźnik dobrze natlenionej wody oraz poznali praktyczne zagadnienia hydrologii i ekologii wód śródlądowych. Warsztaty zakończono mottem „Chroniąc przyrodę, dbamy o wodę!”, podkreślającym związek ochrony środowiska z jakością życia.
Badania terenowe i obserwacje
Najważniejszą częścią projektu były zajęcia terenowe. W pierwszej części młodzież oceniła infrastrukturę zbiornika – tamę, śluzę, stanowiska wędkarskie, szlaki turystyczne oraz strefy rekreacyjne. Korzystając z cyfrowego laboratorium SenseDisc, mierzyli parametry fizyczne wody: pH, natlenienie, przejrzystość i temperaturę. Obserwowali przybrane szuwary, roślinność trawiastą, a także ptactwo wodne, w tym kaczki i łabędzie.
W drugiej części badań terenowych, przy użyciu drona, dokumentowano ujęcia z lotu ptaka, co pozwoliło ocenić ukształtowanie terenu i zasięg stref przybrzeżnych. Uczestnicy wzięli także udział w spotkaniu z opiekunem obiektu, który szczegółowo opowiedział o budowie zbiornika, jego funkcjach oraz zaprezentował ponad 30 gatunków ptactwa zamieszkującego ten teren.
Wywiady z władzami lokalnymi
Uczniowie przeprowadzili wywiady: z Burmistrzem Miasta i Gminy Rydzyna – Kornelem Malcherkiem oraz Dyrektorem Zarządu Zlewni w Lesznie PGW Wody Polskie – Piotrem Kozdrójem. Rozmowy te pozwoliły poznać perspektywy mieszkańców i władz na temat funkcji Zalewu, planów rozwoju, ochrony przed powodzią oraz walorów edukacyjnych i rekreacyjnych.
Włodarze podkreślali znaczenie zbiornika jako elementu systemu retencji wodnej oraz jego wpływu na bezpieczeństwo przeciwpowodziowe regionu. Zwracano również uwagę na potencjał turystyczny i rolę Zalewu w integracji lokalnej społeczności. Uczniowie zadawali pytania dotyczące planowanych inwestycji, ochrony środowiska oraz znaczenia obiektu pod względem edukacyjnym, w oparciu o istniejącą infrastrukturę. Dzięki tym spotkaniom młodzież mogła lepiej zrozumieć, jak decyzje administracyjne przekładają się na codzienne funkcjonowanie mieszkańców i stan środowiska naturalnego.
Produkcja materiałów multimedialnych
Podczas zajęć projektowych uczniowie przeszli przez warsztaty: „CapCut – do czego służy” oraz „Nasze zajęcia w CapCut”, podczas których montowali krótkie filmy dokumentujące kolejne etapy pracy, co przyczyniło się do powstania projektu końcowego. Proces tworzenia narracji zakończył się wspólnym opracowaniem tekstów i ich nagraniem, a gotowy materiał został zaprezentowany całej społeczności szkolnej.
Podsumowanie efektów
Realizacja projektu „Znaczenie Zalewu Rydzyńskiego dla społeczności lokalnej” zaowocowała pogłębioną wiedzą o ekosystemie, umiejętnością planowania i prowadzenia badań, obsługą narzędzi cyfrowych, a także doświadczeniem w komunikacji społecznej i współpracy zespołowej. Dzięki licznym wywiadom, obserwacjom przyrodniczym oraz analizie danych ankietowych uczniowie wypracowali kompleksową ocenę roli zbiornika, łącząc aspekty przyrodnicze, społeczne i rekreacyjne.
